Wanneer er bij mij in de klas ongelukken of ruzies plaatsvinden, ga ik altijd eerst zoeken naar de kern hiervan. Hoe is de ruzie of het ongeluk ontstaan? Was er een duidelijke aanleiding, of was het een ongelukje? Werd er opzettelijk gepest, of viel een opmerking compleet verkeerd? Met andere woorden: ik zoek uit of er opzet in het spel is. Wanneer ik er namelijk van overtuigd ben dat er geen opzet in het spel is, dan vlieg ik de situatie heel anders aan. Ik vind dat de ontvanger ook begrip moet hebben voor het feit dat sommige dingen niet expres gebeuren. Het is een les die ik kinderen, zeker in de middenbouw, al snel probeer mee te geven. Het nieuwe boek van Veerle Willems en Wouter Pasman kan daar zomaar eens bij helpen.

In het boek Niet met opzet volgen we Floris. De kleine doerak is nogal snel boos. Zijn denkbeeldige thermometer schiet nogal snel van 0 naar 100. Zijn omgeving weet dat best, maar gaat hem daardoor niet uit de weg. Heel goed ook, want anders leert Floris nooit dat zijn boosheid hem flink in de weg kan zitten. Wanneer Floris eens écht een slechte dag heeft, is zijn gezin aan de beurt. Wanneer zijn vader vraagt om netjes te eten wordt hij boos, wanneer moeder vraagt of hij zijn jas kan ophangen wordt hij boos en wanneer zijn kleine zusje de bal afpakt, wordt hij ook boos! Niet zomaar boos, maar knettertje boos. Dit heeft tot gevolg dat zijn vader, moeder en zusje spontaan in een dier veranderen. Als een magische spreuk van boosheid verandert zijn familie in een gorilla, papegaai en varkentje. Oei, dat was misschien niet helemaal de bedoeling...

Floris vindt het dan ook al snel niet grappig, maar vooral vermoeiend. Hij moet voor al die dieren zorgen. Dat kost hem veel energie, dus gaat hij steeds vermoeider naar school. Daardoor let hij op straat wat minder op en botst hij tegen een man op. En dat, beste lezer, heeft een nieuwe emotie-uitbarsting tot gevolg.

Niet met opzet is zo'n prentenboek dat een ingang biedt voor een interessant gesprek. Niet alleen voor kleuters, maar zeker ook voor de groepen 3 t/m 5. In de groepen 6 t/m 8 zul je zelf wat meer context moeten bieden, hoewel dat echt van de groep afhankelijk is. Het boek biedt de specifieke mogelijkheid om in gesprek te gaan over opzet. In hoeverre doet iemand iets expres, of is het een incident? Vlak na de release van het boek zag ik dat deze al was uitverkocht (ook bij ons!), dus er zijn al veel leerkrachten en ouders aan de slag gegaan met deze titel. Want ook als ouder kun je in gesprek gaan met je kind over boosheid, hoewel ik daar de titel iets minder geschikt voor vindt.