Sinds we zijn gestart met De Leesdetectives, komen we vele reacties tegen die over de leeftijd van kinderen gaat ten opzichte van een boek. Hierbij krijgen we vaak de vraag: vanaf welke leeftijd kan een kind het boek lezen? We vinden het lastig om daar antwoord op te geven en sinds kort hebben we besloten hier ook geen antwoord meer op te geven. Sorry ouders en leerkrachten, maar dit doen we aan de hand van 5 stellingen. Lees snel verder waarom het totaal niet belangrijk is vanaf welke leeftijd een kind een boek zou mogen lezen.
Ieder kind mag ieder boek lezen wat hij/zij wil
We beginnen met deze stelling, omdat die in onze klassen heilig is. Ieder kind kiest iets om te lezen waar hij/zij toe aan is. En natuurlijk lezen we ook boeken voor om ze soms te prikkelen met iets meer literaire boeken, of met poëzie, maar het is cruciaal dat alle kinderen mogen lezen wat ze willen. Onlangs had een van ons het boek Anne Frank in de klas liggen. Enorme zware kost, maar door het prachtige boek Buiten is het oorlog wilden een aantal kinderen er stukken uit lezen. Dan kun je twee dingen doen: of zeggen dat het te moeilijk is en dat het te zwaar is, of het toelaten en dan zien wat er gebeurt.
Optie twee zorgde ervoor dat twee kinderen een aantal hoofdstukken van het dagboek van Anne Frank (een boek op de boekenlijst op de HAVO en VWO) hebben gelezen. En ja, het was te moeilijk, maar ze hadden er een aantal prachtige zinnen uit gehaald. Als een kind iets te zwaar of te heftig vindt, legt het het boek vanzelf weg en als het zó heftig is, dat het kind er echt bang van wordt, dan ben je er als volwassene. Het begeleiden van dit soort effecten is als het klimmen in een boom. Als je er een keer uitvalt, dan weet je dat je dat niet meer moet doen. Vallen is met lezen net zo belangrijk als met buitenspelen, zolang je wel ondersteunt als het kind gevallen is.
De belangstelling van een kind is heilig ten opzichte van de citonorm
Wij geven beiden les in de bovenbouw van het basisonderwijs in mengeling van verschillende jaargroepen. Het is vaak een mix van kinderen die alleen nog maar De Waanzinnige Boomhut of Het Leven van een Loser lezen en kinderen die al een young adult boek pakken. Ook op technisch leesniveau zijn de kinderen verschillend. Zo zijn er kinderen met zware dyslexie en kinderen met een enorme leervoorsprong. Als een kind met een leesachterstand een boek wil lezen dat niet op de AVI-norm zit, dan betekent het juist dat je als leerkracht goed bezig bent. Dat klinkt misschien raar, maar het geeft aan dat een kind wil onderzoeken wat hij/zij kan. En stel nou dat door dat betreffende boek een kind zo verschrikkelijk hard wil en gaat werken om dat boek te begrijpen. Dan betekent dat, dat het kind dat jaar een ontzettende groei heeft doorgemaakt.
Andersom is het ook niet erg. Soms heb je geen behoefte aan zware kost. Niet iedereen kijkt 's avonds na een lange werkdag naar Nieuwsuur of Zembla. Soms heb je behoefte aan domme televisie. Het is ook gebleken dat het soms goed is terug te grijpen naar wat je al kan. Daar word je zelfverzekerder van. Als je een game speelt, zet je die soms even terug naar een makkelijker niveau, zodat je de basis weer even in de vinger krijgt om vervolgens weer verder te komen. Daarom mogen kinderen altijd een stripje pakken of een Kapitein Onderbroek. Je moet er als leerkracht wel oog voor hebben!
Voor het begrijpen van een tekst is het belangrijker om meer te weten van de wereld om je heen, dan de technische vaardigheid van het lezen
Ouders en leerkrachten worden compleet gehersenspoeld door toetsen en normen hiervan. Ook uitgevers en winkels doen hieraan mee, omdat het zo goed verkoopt. Echter is bewezen dat het voor het begrip van een tekst veel minder uitmaakt of een kind vaardig is in het technisch lezen ten opzichte van een brede kennis van de wereld. Kinderen met een brede kennis van de wereld, maar met een leesachterstand, zijn uit dit onderzoek veel beter in staat om een tekst beter te kunnen begrijpen, ten opzichte van kinderen met een matige kennis van de wereld, maar een technisch leesvoorsprong. (Lees bijvoorbeeld dit artikel eens)
Let dus niet op het AVI-niveau van een kind, want dat zegt weinig. Het belangrijkste is dat het kind een brede kennis van de wereld heeft, zodat hij/zij de wereld in het boek beter kan verbeelden. Ga dus geregeld naar het museum met uw kind of laat ze informatieboeken lezen. Dan is de cirkel weer rond.
Het kiezen van een boek is als het kiezen van een T-shirt: uiteindelijk moet het je gewoon goed staan. Soms staat het beter als het T-shirt strak zit en soms wanneer het heerlijk losjes om je schouders hangt
Je weet het zelf nog goed. Je wilde heel graag die stoere Nike's die iedereen heeft, maar het mocht niet van je moeder, want die vond ze stom. Dat is hetzelfde met lezen. Wij volwassenen bepalen vaak voor een kind hoe een boek moet passen. We vinden allemaal dat kinderen moeten lezen uit de Koning van Katoren, omdat we zelf dat heel erg tof vonden vroeger. Die ouwe Stach heeft ook een reuze-interessant verhaal beleefd, maar niet iedereen is geïnteresseerd in schuivende kerken en moerasmonsters. Juist door de vrijheid te geven om kinderen wel alles te laten lezen wat ze willen (juist stripjes, juist informatieboeken en juist graphic novels), leren ze welke smaken er zijn om uit te kiezen. Natuurlijk moet je ze altijd verleiden om iets moeilijkers te pakken, maar doe dat dan met voorlezen of door het boek samen te lezen.
Een boek kan nooit te moeilijk zijn
De laatste stelling, maar zeker niet de minste. Naast leesgek zijn wij ook enorme bordspelletjesidioten. We zouden voor het eerst Dungeons en Dragons gaan spelen en moesten de handleiding in het Engels doorlezen. Ons Engels is niet geweldig en zeker niet als het technische woorden zijn die in een spelletje voorkomen. Door veel te lezen en terug te lezen en verder te lezen, is het ons toch gelukt om het boek door te spitten. We kunnen je ook vertellen dat juist onze Engelse woordenschat is uitgebreid.
Door kinderen te leren door te zetten wanneer het moeilijk is, is geen boek te moeilijk. Veel teruglezen of zoeken wat het woord dat zo moeilijk is nou eigenlijk betekent, is veel waardevoller en leerzamer dan een boek lezen dat heel erg makkelijk is. Een boek is dus nooit te moeilijk. Het ligt er alleen aan of je geleerd hebt hoe je iets moet opzoeken als het moeilijker wordt en of je gemotiveerd genoeg bent om door te zetten. Dan kun je ieder boek lezen!
Comentários